Brütalizm Nedir?
Brütalizm Nedir?
Dünyada 1950’li yılların başında çıkan Brütalizm akımı çağdaş mimarının en önemli basamaklarından birini oluşturdu. 1970’e kadar mimarlar tarafından benimsenen ve birçok projede kullanılan bu akım ilk kez İkinci Dünya Savaşı sonrasında bırakılan tahribatın etkileri yüzünden ortaya çıktı.

Savaş sonrası Avrupa’da birçok şehir yıkılmış, yağmalanmış ve yaşanamayacak hale gelmişti. Ekonomik durum çok kötüydü ve yıkılan binaların yerine yeni yaşam alanlarının kurulması gerekiyordu. 1947-1952 yılları arasında Marsilya’da Fransız mimar Le Corbusier’in hazırladığı Unite d’Habitation isimli konut ilk defa Brütalizm akımının izlerini taşımıştır. 1954’te İngiltere’de açılan Hunstanton Okulu sınırlı bütçeyle yapılmıştır ve duvara gömülmesi gereken boruları, kabloları malzeme yetersizliğinden dolayı açıkta bırakılmıştır. Belli bir süre sonra yapının kaba görünümünün biçimlendirilme çalışmaları birçok kuruma uyarlanmıştır. Zamanla çok amaçlı olarak tasarlanan binalar her biri kendine özgü nitelikler kazanarak tasarlandı. Fransızcada kelime anlamı ‘beton’ olan ‘brutal’ kelimesinden türeyen akım tarihte sosyal ve siyasi durumların yansıması olarak yükseldi. Ekonomik, basit, ergonomik yapı sunan Brütalizm mimarisinde çelik, cam gibi malzemelerde zamanla yerini aldı ve bu akımın vazgeçilmezi oldular. İç mekan ve dış mekan olarak farklılıkları vurgulanan yapılar, görkemli ve heybetli şekilde tasarlandı. Geometrik şekillerin tekrarlanmasıyla yükselen konutlar sivri köşeleri yumuşatacak kavisler bu akımı yansıtan en estetik dokunuşlarından biridir. İç mekanı dışarıdan gösterecek şekilde tasarlanan Brüstalist binalarda beton çıplak şekilde kullanılır ve betonun üzerine herhangi bir sıva, boya veya başka bir kaplama malzemesi kullanılmaz. Dekoratif unsurların inşaat malzemelerinin yalın haliyle kullanıldığı tasarımın en önemli örneklerinden biri de iç mekanını dış cepheden görülecek şekilde tasarlanan 1968’deki Boston Belediye Binası’dır. Birçok iç mimar ve tasarımcı tarafından soğuk ve ruhsuz bulunan akım, günümüzde modern akımında izlerini taşıyarak bir arada kullanılır. Heybetiyle dikkat çeken konutlar baştan ayağa camlarla kaplıdır. Yıllar geçtikçe daha çok renk kullanılmaya başlanan Brütalizm tasarımda minimalizmin etkileri de görülüyor. Günümüzdeki çağdaş binaların canlı görünümünü yansıtan akımda dikkat çekicilik ön planda ve ilkel görünüm özgünlükle yansıtılıyor. Ülkemizde Brütalizm izlerini taşıyan örnek; Orta Doğu Teknik Üniversitesi’ndeki bazı yapıtlar gösterilebilir.